Mirastan Men (Mirasçılıktan Çıkarma)

Miras hukuku, kişinin ölümünden sonra malvarlığının kimlere ve nasıl geçeceğini düzenleyen önemli bir hukuk dalıdır. Ancak her zaman mirasçılarla miras bırakan arasındaki ilişki sağlıklı bir zeminde ilerlemeyebilir. Bazı durumlarda miras bırakan, bir veya birden fazla yasal mirasçısını mirasından mahrum bırakmak isteyebilir. Bu durum, hukukumuzda Mirastan Men veya diğer adıyla mirasçılıktan çıkarma olarak adlandırılır. Mirastan men işlemi, belirli şartlar çerçevesinde ve kanunen geçerli sebeplerle yapılabilmektedir. Bu nedenle, Adana Miras Avukatı desteği almak, hem hak kayıplarının önüne geçmek hem de miras sürecini doğru yönetmek açısından kritik rol oynamaktadır. Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası, Tapu İptal ve Tescil Davası, Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası, Mirasçılık Çeşitleri Nedir ve Miras Dağılımı Nasıl Olmalıdır? konularıyla ilgili bilgi almak için ilgili bağlantılara tıklayabilirsiniz. Detaylı bilgi için İletişim 'e geçiniz.

Önemli Çıkarımlar

• Mirastan Men işlemi, yalnızca Türk Medeni Kanunu’nda öngörülen sebeplerle yapılabilir.

• Mirasçılıktan çıkarılan kişi, yasal miras hakkını kaybeder.

• Çıkarma işlemi, vasiyetname ile ve usule uygun şekilde yapılmalıdır.

• Sebepsiz veya geçersiz nedenle yapılan mirastan men işlemi iptal edilebilir.

• Çıkarılan mirasçının altsoyu, çıkarılan kişinin yerini alabilir.

  
  

  Mirastan Men Nedir?

Mirastan Men’in Tanımı

Mirastan Men, miras bırakanın (murisin), belirli ve kanuni sebeplerle bir yasal mirasçısını mirasçılıktan çıkarma işlemidir. Bu işlem sonucunda çıkarılan kişi, miras üzerinde hiçbir hak iddia edemez. Mirastan men yalnızca saklı paylı mirasçılar için geçerlidir; aksi durumda miras bırakan, zaten istediği kişilere miras bırakmayabilir.

Türk Medeni Kanunu’na Göre Mirastan Men

Mirastan men işlemi, Türk Medeni Kanunu’nun 510. ve 512. maddeleri arasında düzenlenmiştir. TMK m.510’da hangi hallerde çıkarma yapılabileceği, m.512’de ise çıkarma işleminin şekli ve sonuçları belirtilmiştir.

Hangi Durumlarda Mirastan Men Geçerlidir?

Kanuni Sebepler

Miras bırakan, mirasçısını keyfi sebeplerle miras dışında bırakamaz. Mirastan Men yalnızca aşağıdaki iki kanuni sebeple yapılabilir:

1. Miras Bırakana veya Yakınlarına Karşı Ağır Suç İşlenmesi

TMK m.510/1-a’ya göre, mirasçı, miras bırakana veya onun yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlerse, mirasçılıktan çıkarılabilir. Örnek olarak:

• Miras bırakana fiziki saldırı,

• Ölümle tehdit,

• Şantaj ya da ağır hakaretler,

• Miras bırakana karşı cezai soruşturma konusu olan fiiller,

bu kapsama girebilir.

2. Miras Bırakana Karşı Aile Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesi

TMK m.510/1-b’ye göre, mirasçı, miras bırakana karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini ağır şekilde ihlal etmişse, örneğin;

• Miras bırakanı ihmal etmek,

• Bakıma muhtaç olduğu halde ilgilenmemek,

• Sürekli kötü davranmak,

• Haysiyetsiz yaşam sürmek ve bu yaşam tarzıyla miras bırakanı zor durumda bırakmak,

gibi davranışlar mirastan men sebebi sayılabilir

Mirastan Men İşlemi Nasıl Yapılır?

Vasiyetname ile Çıkarma

Mirasçılıktan çıkarma işlemi mutlaka resmi ya da el yazılı vasiyetname ile yapılmalıdır. Sözlü vasiyetname ile çıkarma mümkün değildir. Vasiyetnamede açıkça;

• Hangi mirasçının çıkarıldığı,

• Hangi gerekçeyle çıkarıldığı

belirtilmelidir. Aksi halde çıkarma işlemi geçersiz olur.

Gerekçenin Açık ve Net Yazılması

Mahkemeler çıkarma sebeplerinin açık ve somut bir şekilde gösterilmesini arar. Örneğin “kötü davrandığı için çıkarılmıştır” gibi soyut ifadeler yeterli olmaz. Bunun yerine, “miras bırakanı defalarca dövdüğü ve bu nedenle ceza aldığı için çıkarılmıştır” gibi somut olaylar belirtilmelidir.

Noter Onayının Önemi

Resmi vasiyetnameler noter huzurunda düzenlenir ve hukuki geçerliliği daha güçlüdür. Mirastan men işleminin hukuki geçerliliğinin tartışılmaması için noter kanalıyla yapılması tavsiye edilir.

Mirastan Men’in Hukuki Sonuçları

Saklı Payın Ortadan Kalkması

Mirasçılıktan çıkarılan kişi, saklı paylı mirasçı olsa bile, mirastan hiçbir hak alamaz. Yani çıkarma işlemi, saklı payı da ortadan kaldırır.

İstihkak Davası Açamaz

Mirastan men edilen kişi, miras payını almak için herhangi bir istihkak (hak sahipliği) davası açamaz. Ancak çıkarma işleminin geçersiz olduğunu ileri sürüyorsa, iptal davası açabilir.

Alt Soyun Durumu

Eğer mirastan men edilen kişi sağsa ve çocukları varsa, bu durumda onun altsoyu, zümre sistemi gereği onun yerine geçer ve mirasçı olur. Buna halefiyet ilkesi denir. Yani mirastan men edilen kişinin çocukları, mirastan men edilmezse paylarını alabilir.

Mirastan Men İşlemine Karşı Dava Açılabilir mi?

Çıkarma İşleminin İptali

Mirasçılıktan çıkarılan kişi, eğer çıkarılma gerekçesinin asılsız olduğunu düşünüyorsa, vasiyetnamenin iptali davası açabilir. Bu dava, vasiyetnamenin açılmasından itibaren bir yıl içinde açılmalıdır (TMK m.559).

Sebepsiz Çıkarma

Eğer miras bırakan, kanunda belirtilen sebepler dışında bir gerekçeyle mirasçıyı çıkarmışsa, bu işlem geçersiz olur. Örneğin sadece kişisel kızgınlık nedeniyle yapılan çıkarma işlemi iptal edilir.

Uygulamada Sık Yapılan Hatalar

Sebepsiz ve Kanıtsız Çıkarma

Mirastan men işleminin geçerli olabilmesi için somut ve ispatlanabilir bir gerekçeye dayanması gerekir. Tanık ifadeleri, mahkeme kararları ve yazılı deliller bu anlamda çok önemlidir.

Vasiyetnamenin Geçersizliği

Usule uygun yapılmayan vasiyetnameler, çıkarma işlemini de geçersiz hale getirir. Bu yüzden, özellikle resmi vasiyetname düzenlenmesi önemlidir.

Bu yazı yalnızca bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Adana Boşanma Avukatı , Adana Sağlık Hukuku Avukatı , Adana Kira Hukuku Avukatı , Adana Ceza Avukatı , Ticaret ve Şirket Avukatı hizmeti dahil olmak üzere hukukun birçok alanında faaliyet göstermektedir. Faaliyet alanlarımıza Çalışma Alanlarımız sekmesinden ulaşabilirsiniz.

Ayrıca Doktor Hatası (Malpraktis) Sebebiyle Tazminat Davası yazımızdan tazminat davası sürecine ulaşabilir, Kanser İlacı SGK Dava Dilekçesi Örneği ile akıllı ilaç SGK dava dilekçesi örneğine ,SGK Tarafından Karşılanmayan İlaç Adana Avukat yazımızdan ve SGK Tarafından Karşılanmayan Kanser İlaçları İçin Hukuki Yollar 'ı araştırmak için ilgili yazımıza ulaşabilirsiniz. 

Sonuç ve Değerlendirme

Mirastan Men, hukuki olarak sıkı şartlara bağlanmış, önemli sonuçlar doğuran bir işlemdir. Mirasçının miras hakkını tamamen ortadan kaldıran bu işlem, yalnızca Türk Medeni Kanunu’nda açıkça belirtilen nedenlerle ve usule uygun biçimde yapılmalıdır. Aksi halde çıkarma işlemi geçersiz sayılır ve mirasçının haklarını alması mümkün olur. Bu nedenle mirastan men işlemine başvurmadan önce hukuki danışmanlık alınması, işlemin geçerli ve sağlıklı yürütülmesi açısından büyük önem taşır.

Uygulamada Karşılaşılan Örnek Olaylar

Örnek 1: Fiziksel Şiddet Nedeniyle Çıkarma

Bir baba, oğlunu vasiyetname ile mirastan men etmiştir. Vasiyetnamede gerekçe olarak, oğlunun kendisine birçok kez fiziksel şiddet uyguladığı ve bu nedenle hakkında uzaklaştırma kararı verildiği belirtilmiştir. Mahkeme, çıkarma işlemini geçerli kabul etmiş, çünkü olay hem tanık beyanlarıyla hem de mahkeme kararlarıyla desteklenmiştir. Oğul, vasiyetnamenin iptali için dava açmış ancak mahkeme, somut deliller ışığında vasiyetnamenin geçerli olduğuna karar vermiştir.

Değerlendirme: Fiziksel şiddet, Türk Medeni Kanunu’na göre açık bir “mirastan çıkarma” sebebidir. Bu örnekte çıkarma işlemi usulüne ve kanuna uygun şekilde yapılmıştır.

Örnek 2: Bakıma Muhtaç Anneye İlgisizlik

Bir kadın, tek kızını mirastan men etmiştir. Gerekçe olarak, kızının yıllardır kendisini arayıp sormadığı, hastaneye kaldırıldığında bile ilgilenmediği ve ağır ihmalde bulunduğu belirtilmiştir. Vasiyetnamede bu davranışlar detaylıca anlatılmış, ayrıca apartman görevlisinin ve komşuların tanıklığı ile desteklenmiştir. Mahkeme, annenin vasiyetini geçerli kabul etmiş ve kızın miras hakkını düşürmüştür.

Değerlendirme: Ailevi yükümlülüklerin ağır ihlali, özellikle bakıma muhtaç olan miras bırakanın yalnız bırakılması, mirastan men için yeterli gerekçe olabilir.

Örnek 3: Sebepsiz ve Soyut Gerekçeli Çıkarma

Bir vasiyetnamede, miras bırakan oğlunu “kendisine saygısız davrandığı” gerekçesiyle mirastan men etmiştir. Ancak ne vasiyetnamede somut bir olaydan bahsedilmiş ne de çıkarma sebebini destekleyecek bir belge veya tanık ifadesi sunulmuştur. Oğul, vasiyetnamenin iptali için dava açmış ve mahkeme, çıkarma gerekçesinin yetersiz ve soyut olduğu gerekçesiyle çıkarma işlemini geçersiz saymıştır.

Değerlendirme: Mirastan menin geçerli olabilmesi için soyut ve subjektif gerekçeler değil, somut olaylar ve mümkünse delillerle desteklenen sebepler gösterilmelidir.

Örnek 4: Haysiyetsiz Yaşam Tarzı Nedeniyle Çıkarma

Bir baba, kızını mirastan men etmiş ve gerekçe olarak kızının uyuşturucu kullandığını, çeşitli suçlara karıştığını ve bu nedenle hem aileyi hem de kendisini toplum önünde zor durumda bıraktığını belirtmiştir. Bu durum, adli sicil kayıtları ve sosyal hizmet raporlarıyla da belgelenmiştir. Mahkeme çıkarma işlemini geçerli kabul etmiştir.

Değerlendirme: Mirasçının haysiyetsiz yaşam sürmesi ve bu yaşamın miras bırakanı manevi olarak zora sokması, TMK m.510/1-b kapsamında çıkarma gerekçesi olarak değerlendirilebilir.

Örnek 5: Altsoyun Hak Sahipliği

Bir kişi, oğlunu mirastan men etmiş ancak bu kişinin iki çocuğu (miras bırakanın torunları) bulunmaktadır. Vasiyetname açıldığında, oğul mirastan men edildiği için torunlar, onun yerine geçerek miras hakkı kazanmıştır. Bu durumda, çıkarılan kişinin çocukları, mirasçılık sıfatı kazanmıştır.

Değerlendirme: Mirastan men edilen kişinin altsoyu çıkarma işleminden etkilenmez. Onlar, kendi başlarına mirasçı olurlar ve murisin malvarlığından pay alabilirler.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Mirastan men nedir, ne anlama gelir?

Mirastan men, bir miras bırakanın kanunda belirtilen haklı nedenlerle bir yasal mirasçısını vasiyetname ile mirasçılıktan çıkarmasıdır. Bu işlem sonunda çıkarılan kişi mirastan pay alamaz.

2. Kimler mirastan men edilebilir?

Saklı paylı yasal mirasçılar (altsoy, anne-baba, eş) belirli şartlar oluştuğunda mirastan men edilebilir. Diğer mirasçılar zaten murisin iradesine bağlı olarak miras dışında bırakılabilir.

3. Mirastan men hangi durumlarda geçerli olur?

Mirastan men işlemi ancak iki sebeple yapılabilir: miras bırakana veya yakınlarına ağır suç işlenmesi ya da aile yükümlülüklerinin ağır şekilde ihlali. Bu sebepler vasiyetnamede açıkça belirtilmelidir.

4. Mirastan men edilen kişi dava açabilir mi?

Evet. Çıkarma işleminin geçersiz olduğunu düşünen kişi, vasiyetnamenin iptali için dava açabilir. Bu dava, vasiyetnamenin açılmasından itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.

5. Mirastan men edilen kişinin çocukları mirasçı olabilir mi?

Evet. Mirastan men edilen kişinin çocukları, çıkarılan kişinin yerine geçerek mirasçı olur. Bu duruma zümre sistemi içinde "halefiyet" denir.

6. Mirastan men işlemi nasıl yapılır?

Mirastan men işlemi yalnızca vasiyetname ile yapılabilir. Vasiyetnamede çıkarılan kişinin adı, çıkarılma nedeni ve olayın detayları açıkça belirtilmelidir.

7. Mirastan men işlemi noterden yapılmak zorunda mı?

Hayır, ancak noter kanalıyla yapılan resmi vasiyetnameler, hukuki geçerlilik ve ispat açısından daha güçlüdür. El yazılı vasiyetnameler de geçerli olabilir, fakat daha çok uyuşmazlığa neden olabilir.

8. Sebepsiz yere mirastan men edildim, ne yapabilirim?

Sebepsiz yapılan mirastan men geçersizdir. Vasiyetnameye itiraz ederek mirasçılık hakkınızı mahkeme yoluyla geri alabilirsiniz.

9. Mirastan men edilen kişi saklı payını alabilir mi?

Hayır. Geçerli şekilde mirastan men edilen kişi, saklı pay da dahil olmak üzere mirastan hiçbir pay alamaz.

10. Mirasçılıktan çıkarma işlemi geri alınabilir mi?

Evet. Miras bırakan, sağlığında yeni bir vasiyetname düzenleyerek önceki çıkarma işlemini ortadan kaldırabilir. Eski vasiyetname açıkça iptal edilmelidir.