İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alır Mı?

Çalışma hayatında en sık karşılaşılan sorulardan biri şudur: İstifa eden işçi kıdem tazminatı alır mı? İş sözleşmesini kendi isteğiyle sona erdiren bir çalışanın kıdem tazminatı hakkı olup olmadığı konusu, iş hukukunun önemli ve hassas başlıklarından biridir. Genel kanaat, işten kendi rızasıyla ayrılan çalışanın bu haktan yararlanamayacağı yönündedir. Ancak bu durumun Türk İş Hukuku’nda önemli istisnaları bulunmaktadır.

Bu bilgilendirici blog yazımızda, istifa eden işçi kıdem tazminatı alabilir mi sorusunu hukuki temelleriyle açıklanacaktır. Hangi koşullarda istifa eden bir işçi bu tazminata hak kazanır, hangi durumlar bu hakkı ortadan kaldırır ve uygulamada nelere dikkat edilmelidir gibi konuları detaylı şekilde ele alınacaktır.

Önemli Çıkarımlar

• İstifa eden işçi kıdem tazminatı genel olarak alamaz; ancak bazı kanuni hallerde hak kazanması mümkündür.

• 1475 sayılı eski İş Kanunu'nun 14. maddesi bu konuda halen yürürlüktedir ve işçiye bazı istisnai durumlarda hak tanır.

• Kadının evlenmesi, erkeğin askere gitmesi, sağlık sorunları, emeklilik şartlarının tamamlanması gibi nedenlerle yapılan fesihlerde tazminat hakkı doğar.

• Haklı nedenle istifa eden işçi, durumu yazılı ve belgeli şekilde ortaya koyarsa kıdem tazminatı alabilir.

• Bu yazı, özellikle istifa eden işçi kıdem tazminatı konusunda internet aramalarında kapsamlı ve güvenilir bir rehberdir.

  
  

İstifa Kavramı ve Kıdem Tazminatının Hukuki Temeli

İstifa Nedir?

İstifa, işçinin tek taraflı ve kendi iradesiyle iş sözleşmesini sona erdirmesi anlamına gelir. 4857 sayılı İş Kanunu, işçinin iş akdini hangi koşullarda sona erdirebileceğini belirler. Bu fesih, haklı bir nedene dayansa da dayanmasa da istifa olarak adlandırılır.

İstifa iki şekilde olabilir:

• Haklı nedenle fesih (derhal): İşçinin ağır hak ihlalleri nedeniyle iş akdini hemen feshetmesi.

• Sebepsiz fesih (bildirimli): İşçinin sadece kişisel tercihiyle, yasal bildirim süresi vererek ayrılması.

  
  

Kıdem Tazminatının Hukuki Dayanağı

Kıdem tazminatı, 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca düzenlenmiştir. 4857 sayılı yeni İş Kanunu bu konuyu devralmamış, dolayısıyla hâlen eski kanun hükmü geçerliliğini korumaktadır. Bu tazminat, çalışanın iş yerinde geçirdiği her tam yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanır. Belirli koşullarda işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda da bu tazminata hak kazanması mümkündür.

Hangi Durumlarda İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir?

1475 Sayılı Kanun'un 14. Maddesi'ne Göre İstisnai Haller

İstifa eden işçi kıdem tazminatı alabilir mi sorusunun cevabı, işçinin iş akdini hangi sebeple feshettiğine bağlıdır. Aşağıda yer alan istisnai haller, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda dahi kıdem tazminatına hak kazanmasını sağlar:

1. Erkek İşçinin Askerlik Görevi Nedeniyle İşten Ayrılması

Türk vatandaşı erkek işçiler, zorunlu askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatına hak kazanırlar. Bu haktan faydalanmak için;

• İşçinin askerlik sevk belgesini işverene ibraz etmesi,

• Fesih talebinin yazılı şekilde yapılması gerekir.

Askerlik hizmeti dışında başka bir amaçla yapılan ayrılıklar bu kapsamda değerlendirilmez.

2. Kadın İşçinin Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılması

Kadın işçinin evlendikten sonraki 1 yıl içinde kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı alma hakkı vardır. Bu hüküm yalnızca kadın işçiler için geçerlidir ve evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde kullanılması gerekir.

• Evlilik cüzdanı fotokopisi ile birlikte yazılı fesih bildiriminde bulunulması şarttır.

• Bu hakkın kötüye kullanılmaması amacıyla evlilik tarihinin doğrulanması gerekir.

  
  

  3. Emeklilik, 15 Yıl - 3600 Gün Şartının Sağlanması

İşçi;

• En az 15 yıl sigortalılık süresine sahipse,

• Ve en az 3600 prim gününü tamamlamışsa,

SGK’dan “kıdem tazminatına hak kazanır” yazısını alarak istifa edebilir ve tazminat talep edebilir. Bu hak, yaş dışındaki emeklilik şartlarının yerine getirilmesi anlamına gelir.

4. Sağlık Sebepleri

İşçinin çalıştığı işin sağlığını olumsuz etkilediğine dair resmi sağlık raporu alması halinde işten ayrılması kıdem tazminatı hakkı doğurur.

• İşin niteliği nedeniyle sağlık sorunları ortaya çıkmalı ve bu raporla kanıtlanmalıdır.

• Fesih gerekçesi açıkça belirtilmeli ve işverene belgeli şekilde sunulmalıdır.

  
  

5. Haklı Nedenle Fesih – İşverenin Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Aykırı Davranışı

4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi, işçiye bazı hallerde iş akdini derhal feshetme hakkı tanımaktadır. Bunlar arasında;

• Ücretin zamanında ödenmemesi,

• Psikolojik veya fiziksel şiddet,

• İşçinin cinsel tacize uğraması,

• İşverenin işçiye hakaret etmesi,

gibi nedenler yer alır. Bu hallerde işçi istifa etse bile kıdem tazminatına hak kazanır. Önemli olan, bu ihlalin belgelenebilmesidir.

İşçinin Haklarını Korumak İçin Dikkat Etmesi Gerekenler

Yazılı Fesih Bildirimi

İstifa eden işçi kıdem tazminatı almayı hedefliyorsa, istifasını yazılı şekilde sunmalı ve gerekçesini açıkça belirtmelidir. Yazılı belgede;

• Fesih tarihi,

• Fesih nedeni,

• Gerekçeyi doğrulayan belgelerin ekleri yer almalıdır.

Özellikle noter kanalıyla yapılan fesih bildirimleri, ispat açısından daha güçlüdür.

Adana Boşanma Avukatı , Adana Sağlık Hukuku Avukatı , Adana Kira Hukuku Avukatı , Adana Ceza Avukatı , Ticaret ve Şirket Avukatı , Adana İş Hukuku Avukatı hizmeti dahil olmak üzere hukukun birçok alanında faaliyet göstermektedir. Faaliyet alanlarımıza Çalışma Alanlarımız sekmesinden ulaşabilirsiniz.

Ayrıca Doktor Hatası (Malpraktis) Sebebiyle Tazminat Davası yazımızdan tazminat davası sürecine ulaşabilir, Kanser İlacı SGK Dava Dilekçesi Örneği ile akıllı ilaç SGK dava dilekçesi örneğine ,SGK Tarafından Karşılanmayan İlaç Adana Avukat yazımızdan ve SGK Tarafından Karşılanmayan Kanser İlaçları İçin Hukuki Yollar 'ı araştırmak için ilgili yazımıza ulaşabilirsiniz.

Belgelerin Hazırlanması ve Saklanması

İstifa gerekçesine bağlı olarak işçinin sunması gereken belgeler şunlardır:

• SGK’dan alınan 15 yıl - 3600 gün belgesi (emeklilik için),

• Evlilik cüzdanı fotokopisi (evlilik sebebiyle),

• Askerlik sevk belgesi,

• Sağlık raporu (sağlık nedeniyle fesih),

• İşverenin hak ihlallerini gösteren e-posta, mesaj, ses kaydı, tanık beyanı gibi deliller.

Bu belgeler, gerek işverene karşı gerekse olası bir dava sürecinde delil niteliği taşır.

İşveren Kıdem Tazminatını Ödemezse Ne Olur?

Öncelikli Yol: Arabuluculuk Başvurusu

İş hukukunda, işçilik alacakları ile ilgili uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabuluculuk şartı vardır. Bu nedenle;

• İşçi arabuluculuk bürosuna başvurarak,

• Kıdem tazminatı talebini sunmalı,

• Arabulucu huzurunda işveren ile anlaşmaya çalışmalıdır.

  
  

Dava Açma Süreci

Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, işçi İş Mahkemesi’nde kıdem tazminatına ilişkin dava açabilir. Dava sürecinde;

• Fesih gerekçesinin ispatı,

• Belgelerin sunulması,

• Tanık beyanları kritik öneme sahiptir.

İspat yükü büyük ölçüde işçidedir, bu nedenle tüm süreç dikkatle belgelenmelidir.

Sonuç

İşten ayrılma süreci, sadece bireysel bir karar değil, aynı zamanda hukuki sonuçları olan bir işlemdir. İstifa eden işçi kıdem tazminatı genel kural olarak bu haktan yararlanamaz. Ancak yukarıda detaylı şekilde açıkladığımız bazı özel hallerde, işçi kendi isteğiyle işten ayrılsa dahi bu hakkını koruyabilir.

Evlilik, askerlik, emeklilik, sağlık sorunları ve işverenin ağır ihlalleri gibi gerekçeler, işçiye kıdem tazminatı alma imkânı sunar. Bu nedenle istifa kararı almadan önce, hukuki haklar mutlaka değerlendirilmeli, belgeler eksiksiz hazırlanmalı ve mümkünse bir hukuk uzmanından destek alınmalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular

1. İstifa eden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Genel kural olarak, istifa eden işçi kıdem tazminatı alamaz. Ancak askerlik, evlilik, emeklilik, sağlık sorunları veya işverenin haklı nedenle fesih sebebi doğuracak davranışları varsa, işçi kıdem tazminatına hak kazanabilir.

2. Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Evet, kadın işçi evlendikten sonra 1 yıl içinde istifa ederse ve bu durumu evlilik cüzdanı ile belgelendirirse, kıdem tazminatı alabilir.

3. 15 yıl 3600 gün şartı ile istifa eden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Evet, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü dolduran işçi, SGK’dan alacağı “kıdem tazminatına hak kazanır” yazısı ile işten ayrılırsa, kıdem tazminatını alabilir.

4. Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Evet, askerlik görevini yapmak üzere işten ayrılan erkek işçiler, askerlik sevk belgesi ile birlikte işten ayrıldıklarında kıdem tazminatına hak kazanırlar.

5. Sağlık nedeniyle istifa eden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Evet, işin niteliği nedeniyle sağlığı bozulan işçi, bunu sağlık raporu ile belgelendirirse kıdem tazminatına hak kazanabilir.

6. Haklı nedenle istifa eden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Evet, işverenin ücret ödememesi, mobbing, hakaret veya kötü muamele gibi nedenlerle haklı fesih yapan işçi kıdem tazminatına hak kazanır.

7. İstifa eden işçi işsizlik maaşı alabilir mi?

Hayır, kendi isteğiyle istifa eden işçi işsizlik maaşı alamaz. Ancak haklı nedenle istifa eden ve bunu ispatlayan işçiler, bazı durumlarda işsizlik maaşına başvurabilir.

8. İstifa dilekçesi verirken kıdem tazminatı almak için ne yazmalıyım?

İstifa dilekçesinde fesih nedeni açıkça yazılmalıdır. Örneğin "evlilik nedeniyle", "askerlik hizmeti sebebiyle", "15 yıl 3600 gün şartı ile" gibi net ifadeler kullanılmalıdır.

9. İşveren, haklı nedenle istifa eden işçinin kıdem tazminatını ödemezse ne yapılmalı?

İşçi önce arabuluculuk başvurusu yapmalı, sonuç alınamazsa İş Mahkemesi'nde dava açarak kıdem tazminatını talep etmelidir.

10. İstifa eden işçi ihbar tazminatı alabilir mi?

Hayır, istifa eden işçi ihbar tazminatı talep edemez. Ancak haklı nedenle fesih varsa ve işveren iş akdini usulsüz şekilde sonlandırmışsa, bu durumda işverenin ihbar tazminatı ödemesi gerekebilir.